Zawód trenera piłkarskiego w XXI wieku wymaga wszechstronnych umiejętności i rozległej wiedzy. Współcześni szkoleniowcy muszą łączyć kompetencje z zakresu pedagogiki, psychologii, taktyki i zarządzania. Andrzej Strejlau w swoim felietonie dla TVP Sport analizuje wyzwania, przed którymi stają dzisiejsi trenerzy, oraz problemy polskiej piłki nożnej, które wymagają systemowych rozwiązań.

W skrócie:
- Współczesny trener musi być wszechstronnie wykształconym fachowcem z wiedzą o rozwoju zawodników w różnym wieku
- Podstawowym kryterium oceny pracy szkoleniowca są wyniki, które często decydują o jego dalszym zatrudnieniu
- W polskiej Ekstraklasie występuje niepokojąca dysproporcja – 252 obcokrajowców przy zaledwie 271 Polakach
Ewolucja zawodu trenera
Współczesny trener piłkarski to postać znacznie różniąca się od swoich poprzedników sprzed dekad. Jak zauważa Andrzej Strejlau:
W XXI wieku trener jest fachowcem wszechstronnie wykształconym. Teoria i praktyka działalności sportowej wymaga umiejętności planowania nauczania dzieci, szkolenia młodzieży oraz opracowania nowoczesnego programu doskonalenia i codziennego treningu zawodowców.
Dzisiejsi szkoleniowcy dysponują znacznie szerszą wiedzą i lepszymi narzędziami. Muszą rozumieć specyfikę rozwoju fizycznego dzieci, psychikę młodych zawodników oraz posiadać umiejętność skutecznego zarządzania formą całej drużyny. W pracy z seniorami kluczowe jest dostosowanie taktyki do umiejętności graczy oraz efektywne zarządzanie szeroką kadrą.
Presja wyników i wpływ zewnętrznych czynników
W świecie współczesnej piłki nożnej trenerzy znajdują się pod nieustanną presją. Jak podkreśla Strejlau:
Podstawowym warunkiem oceny pracy trenera przez właścicieli i media są wyniki! Mistrzostwo kraju, puchar oraz skuteczna rywalizacja na poziomie Ligi Mistrzów, Lig Europy czy Konferencji bardzo często oznaczają dla trenera kontynuację pracy.
Niepokojącym zjawiskiem jest rosnący wpływ menedżerów i mediów na proces zatrudniania szkoleniowców. To samo grono pośredników pojawia się przy wielu transferach trenerskich, co często prowadzi do nietrafionych decyzji. Strejlau zauważa:
Informacje medialne są bardzo istotne dla odbioru społecznego, ale dość szybko w ligowych rozgrywkach następuje weryfikacja tak chwalonych graczy przez menedżerów i… bezwiednie akceptowanych przez trenerów!
Problemem są również bliskie relacje pomiędzy menedżerami, dziennikarzami i klubami, które tworzą szkodliwy szum informacyjny. Ostatecznie jednak to boisko weryfikuje wszystkie decyzje personalne.
Polski problem – dysproporcje kadrowe i emigracja talentów
Polski futbol zmaga się z poważnym problemem strukturalnym. Mimo dobrego systemu szkolenia młodzieży prowadzonego przez PZPN, masowa emigracja młodych talentów (około 150 najbardziej uzdolnionych zawodników i zawodniczek w ostatniej dekadzie) skutkuje brakiem polskich zawodników w Ekstraklasie.
Statystyki są alarmujące – w najwyższej klasie rozgrywkowej w Polsce w 18 klubach występuje aż 252 obcokrajowców przy zaledwie 271 Polakach. Ta dysproporcja pokazuje, jak trudne zadanie stoi przed polskimi trenerami, którzy muszą pracować w środowisku, gdzie rodzimych talentów jest coraz mniej.
Wyzwaniem dla szkoleniowców jest również odpowiednie przygotowanie taktyczne zespołu. Jak twierdzi Strejlau, metoda startowa stała się kluczowym narzędziem oceny płynności gry formacji drużyny oraz zrozumienia wymienności pozycji graczy w różnych sektorach boiska.
Współcześni trenerzy muszą więc nie tylko osiągać wyniki, ale także umiejętnie rozwijać zawodników, wdrażać nowoczesne koncepcje taktyczne i pracować w środowisku, gdzie zewnętrzne wpływy i presja mediów odgrywają coraz większą rolę.
Źródło: TVP Sport
